Mag ik aan het rood licht een WhatsAppbericht lezen op mijn gsm (die naast mij ligt)?

Neen, dat mag niet. Je mag je gsm niet vastnemen om een bericht te lezen. Dat mag enkel als je 'stilstaat'. Maar wat is 'stilstaan'? Dit is wat de wegcode zegt: "Alleen als je voertuig 'stilstaat' of geparkeerd is, mag je het toestel vrij gebruiken."

De term 'stilstaan' moet je hier interpreteren zoals hij in de wegcode wordt omschreven: ‘niet langer stilstaan dan nodig om iemand te laten in- en uitstappen of om een voertuig te laden of lossen'.

Voor een rood licht staan is dus niet stilstaan’? "Neen, dat is het niet", zegt Beeckman. "Even halt houden voor een verkeerslicht wordt niet beschouwd als ‘stilstaan’."

Een bericht nakijken op je gsm kan leiden tot afleiding in het verkeer. Volgens de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) kunnen alle vormen van afleiding gevaarlijk zijn tijdens het rijden. "Je moet je handen aan het stuur en je ogen op de weg houden om veilig te kunnen rijden", aldus Werner De Dobbeleer van de VSV. “Art 8.3. van de wegcode voegt eraan toe dat elke bestuurder steeds in staat moet zijn om alle nodige rijbewegingen uit te voeren."

Mag ik een adres ingeven op Waze terwijl ik aan het rijden ben? 

Zolang je gsm in een geschikte houder bevestigd is aan je dashboard – doorgaans is dat aan de verluchtingselementen tussen de bestuurders- en de passagierszetel – mag dat in principe. "Maar het is sterk af te raden en sowieso heel gevaarlijk", waarschuwt Beeckman. "De app geeft je zelfs een waarschuwing wanneer je dat probeert te doen. Die merkt op basis van gps-gegevens namelijk dat je voertuig in beweging is wanneer je een adres probeert te selecteren of te typen,” aldus Beeckman.

Volgens artikel 8.4. van de wegcode mogen bestuurders tijdens het rijden met de hand geen 'mobiel elektronisch apparaat met een scherm gebruiken, vasthouden of manipuleren'. Tenzij het toestel inderdaad in een houder zit die aan het voertuig is bevestigd. "Zo wil de wetgever niet discrimineren tussen mensen met oudere wagens die met de smartphone navigeren en mensen die met een recent infotainmentscherm in een duurdere wagen rijden."

“De wet zegt hier niks specifieks over, maar we weten dat je bij het ingeven van opdrachten op je grote ingebouwde navigatiescherm soms evenveel afgeleid bent als wanneer je een adres intikt op je vastgeklikte smartphone. Dat is gebleken uit onderzoek van onder meer de Universiteit Hasselt” stelt Beeckman. "Je ogen zijn afgeleid van de weg en te lang gericht op je scherm."

Daarom raadt Hajo Beeckman aan om je route op voorhand in te geven, nog vóór je vertrekt. "Of je stelt op voorhand de muziek in die je wil afspelen, of je favoriete podcast. Alles wat je niet moet doen tijdens het rijden, is gewoon veiliger. Ook al is het wettelijk niet verboden: vermijd zoveel mogelijk aanrakingen op je ingebouwde scherm of smartphone. Eén of twee keer ‘tikken’ tijdens je rit kan geen kwaad, maar uitgebreide opdrachten moet je stilstaand doen, of – als je auto die mogelijkheid heeft – via spraakopdrachten.”

Ook al is de wegcode er niet expliciet over, als je tijdens het ingeven van (teveel) opdrachten op welk scherm dan ook gaat zwalpen of afwijken van je rijstrook, dan kan de politie je een boete geven op basis van het Artikel 8.3. van de wegcode: “Elke bestuurder moet steeds in staat zijn alle nodige rijbewegingen uit te voeren en voortdurend zijn voertuig goed in de hand hebben.”

Mag ik een oproep beantwoorden tijdens het rijden?

Dat mag. Maar ook hier mag je enkel de oproep beantwoorden als je verbonden bent met een carkit of als je gsm in een houder zit die het zicht niet belemmert. "Een oproep beantwoorden in één klik, dat kan dus wel."

“In sommige auto’s kan je een telefoonoproep beantwoorden met een knop in de middenconsole van je auto, je hoeft zelfs niet weg te kijken van de weg. Heb je zo’n knop niet, dan is even klikken op je telefoon of autoscherm niet zo’n probleem, maar weet dat elke seconde afleidt” aldus Beeckman.  

De Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) waarschuwt hier ook voor. Als je ogen één seconde niet op de weg zijn gericht, leg je heel wat meters 'blind' af. "Zelfs als je 50 kilometer per uur rijdt, leg je 14 meter af tijdens die ene seconde. Bij 90 kilometer per uur is dat 25 meter en als je 120 kilometer per uur rijdt op de autostrade, dan heb je 33 meter afgelegd terwijl je niet naar de weg keek."

De VSV geeft nog een bijkomende tip voor binnenkomende oproepen. “Heb je geen systeem met een knop in de middenconsole, laat dan je binnenkomende oproepen doorschakelen naar de voicemail en beluister ze later, bijvoorbeeld wanneer je veilig geparkeerd staat. De meeste telefoontjes zijn niet zo dringend dat ze wel een kwartiertje kunnen wachten,” benadrukt De Dobbeleer.

“Voor mensen met oudere wagens die hun telefoon niet via de auto kunnen verbinden met de luidsprekers van het voertuig, worden er ook aparte carkits verkocht, je hebt er al goede vanaf 35 euro,” geeft Beeckman nog als tip. 

Mag ik mijn gsm naast mij leggen en opladen met een usb-kabel? 

“Het is niet verboden, maar wees er voorzichtig mee. Als je scherm zichtbaar op je passagierszetel ligt, kan je afgeleid worden door binnenlopende berichten of meldingen. Het feit dat je telefoon naast je ligt, leidt langer af want je moet je blik van de weg naar je zetel richten,” waarschuwt Beeckman. Navigeer je met je smartphone, steek het toestel dan gewoon in een houder op je dashboard, even makkelijk, en het is veel veiliger.

Terwijl je telefoon op de passagiersstoel ligt, is het niet toegestaan om al rijdend het toestel even in je hand te nemen om een bericht van naderbij te bekijken. Dan ben je dus in overtreding met Art. 8.4. van de wegcode. Anja De Schutter, verkeersmagistraat in Limburg, voegt daar aan toe: “Disproportioneel lang kijken naar het scherm van je telefoon op de passagierszetel of op je schoot, waardoor je ogen lange tijd van de weg gericht zijn, kan ervoor zorgen dat je gaat afwijken van je rijpad, of zelfs even gaat zwalpen, en dan kan je een boete krijgen op basis van Art 8.3. van de wegcode, dat zegt dat je je voertuig steeds goed in de hand moeten kunnen hebben.”

Beeckman geeft nog een aantal tips mee: "Steek je telefoon gewoon in je handtas, als die op de passagierszetel ligt. Gebruik je je gsm toch als navigatiescherm, schakel dan de meldingen uit, zodat je niet getriggerd wordt door oproepen of berichten. Of zet je telefoon tijdens je rit op ‘vliegtuigmodus’, zo ben je offline, en dus veiliger op de baan."

Wat zijn de regels op de fiets?

Mag ik fietsen met één hand en een bericht sturen? 

Neen, dat mag niet. Het is verboden om een gsm (of een ander toestel met een scherm) in de hand te houden als je fietst. 

De regels tegen afleiding achter het stuur zijn voor alle bestuurders dezelfde: je mag geen gsm bedienen met de hand als je rijdt, maar ook niet als je even stilstaat in het verkeer. Deze regel geldt dus ook voor fietsers, steppers, skaters, bromfietsers en bestuurders van een speedpedelec. 

Het is en blijft gevaarlijk omdat je aandacht op je gsm is gericht (en niet op de baan) en bij een obstakel zal je moeilijker kunnen remmen, je kan vallen, botsen of gewond raken. 

Bovendien kan je gsm ook vallen en beschadigd raken.

Wil je je gsm toch bedienen met de hand tijdens je rit? Stop dan eerst, zet je veilig aan de kant (bijvoorbeeld op het voetpad) en hinder geen andere weggebruikers.

Mag ik mijn gsm snel even vastnemen aan het rode licht?

Neen, dat is verboden. Ook als je wacht aan een rood licht, bevind je je in het verkeer en mag je geen gsm in je hand houden. Je ziet niet alles wat er gebeurt en je kan ook andere fietsers hinderen als je niet meteen vertrekt wanneer het licht op groen springt.

Mag ik naar muziek luisteren tijdens het fietsen?

Ja, dat mag, maar alleen als je het 'handenvrij' doet en je je gsm op geen enkel moment vastneemt tijdens het fietsen. 

Maar doe het wel veilig: hou altijd één oor vrij, zodat je het contact behoudt met het verkeer, een auto kan horen aankomen, of een fietsbel kan horen. 

Wil je de gps volgen tijdens je fietsrit? Dat mag. Je bent dan wel verplicht om je routeplanner op je gsm te volgen door hem in een houder te steken op je stuur.

Boetes en straffen

Welke boete of straf riskeer je als je de wet overtreedt? 

Je gsm gebruiken achter het stuur wordt aangezien voor een zware overtreding van de 3de graad. De politie kan je een geldboete opleggen (een onmiddellijke inning) van 174 euro + een administratieve kost. Dit is een minimum boete die je sowieso riskeert. 

Een boete voor fietsen en gsm'en is even duur als voor autorijden en gsm'en. Net zoals bij autobestuurders wordt het beschouwd als een zware overtreding omdat je er andere weggebruikers rechtstreeks door in gevaar kan brengen.

De kans bestaat dat je een nog zwaardere straf krijgt, afhankelijk van de plaats waar de overtreding wordt vastgesteld.  "Er wordt in België niet overal hetzelfde strafrechtelijk beleid gevoerd. In sommige arrondissementen wordt strenger opgetreden dan in andere. (bijvoorbeeld het parket van Halle-Vilvoorde en ook het Limburgs parket heeft een strenger beleid opgestart). In deze arrondissementen is besloten om meer in te zetten op dit soort van inbreuken." 

Wat riskeer je in arrondissementen waar strenger wordt opgetreden? 

De kans bestaat dat je gedagvaard wordt en je voor de politierechtbank moet verschijnen. In dat geval zijn er 2 opties:

·        Betwist je de boete bij de rechtbank en acht de rechtbank de overtreding toch bewezen, dan kan de boete oplopen van minimaal 240 tot maximaal 4.000 euro. (Dat bedrag verdubbelt bij recidive binnen de 3 jaar).

·        Een rechter kan ook een ‘verval van het recht tot sturen’ uitspreken. Dan ben je je rijbewijs tijdelijk kwijt. Dat kan gaan van 8 dagen tot 5 jaar.

Naast het rijverbod dat de rechter kan opleggen, kan ook het parket of de gerechtelijke politie beslissen om je rijbewijs onmiddellijk in te trekken als je betrapt wordt:

·        In principe duurt de onmiddellijke intrekking 15 dagen. Afhankelijk van de situatie kan het parket beslissen om die periode te verlengen tot maximaal 3,5 maanden.

·        Nadien moet je altijd voor de politierechter verschijnen die je verdere straf uitspreekt. Dit kan bijvoorbeeld een boete zijn, en eventueel ook een verval van het recht tot sturen (rijverbod)

Wist je dat... beginnende bestuurders strenger bestraft worden voor gsm-gebruik?

·        Beginnende bestuurders (minder dan 2 jaar rijbewijs) moeten sowieso altijd voor de rechtbank verschijnen. 

·        Ze zijn altijd tijdelijk hun rijbewijs kwijt (8 dagen tot 5 jaar).

·        Ze moeten minstens het theorie- of praktijkexamen opnieuw afleggen voor ze hun rijbewijs kunnen terugkrijgen.

Bron: VrtNieuws 5/6/2024